پرستاران به عنوان خط مقدم نظام سلامت، نقشی بیبدیل در حفظ جان بیماران و پایداری خدمات درمانی کشور دارند؛ قشری که با وجود سهم چشمگیر در ارائه خدمات سلامت، سالهاست با چالشهای و دغدغه های خاصی روبرو هستند که نیازمند چاره اندیشی است.
پرستاران، ستونهای پنهان نظام سلامت کشور هستند انسانهایی که در سکوت و بیادعایی، بار سنگینترین لحظههای انسانی را بر دوش میکشند از ایستادن بالای سر بیمار در ساعات طولانی شیفت تا مواجهه مداوم با درد، اضطراب و مرگ.
اما در حالی که نقش آنها در نجات جان بیماران و پایداری خدمات درمانی غیرقابل انکار است، این روزها بسیاری از پرستاران خوزستان، خود با زخمهایی عمیقتر از خستگی و کمخوابی دست به گریبانند؛ زخم بیتوجهی، تاخیرهای پیدرپی در پرداخت مطالبات، حقوق پایین و کمبود شدید نیرو که فشار مضاعفی بر دوش آنان گذاشته است.
به گفته فعالان صنفی و مسئولان نظام پرستاری، پرستاران این استان در شرایط سخت اقلیمی و بحرانهای مداوم از جمله گرد و غبار، بیماریهای واگیر و تراکم بیماران، وظیفهای چندبرابر نسبت به دیگر استانها بر عهده دارند. نتیجه آنکه بخشی از این نیروهای متخصص بهدلیل فرسودگی، مهاجرت یا تغییر شغل را برگزیدهاند و خطر کمبود نیرو اکنون به یکی از جدیترین تهدیدها برای نظام سلامت خوزستان تبدیل شده است.
به گفته مسئولان نظام پرستاری و کارشناسان حوزه درمان، نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در خوزستان پایینتر از میانگین کشوری است و این موضوع فشار کاری را بر دوش نیروهای شاغل افزایش داده است؛ همچنین پرستاران با چالشهایی چون تاخیر در پرداخت مطالبات، کمبود نیروی انسانی، پایین بودن سطح حقوق و نبود امکانات رفاهی کافی روبهرو هستند.
پرستاران از مطالبات خود میگویند
اکنون در روز پرستار، جامعه پرستاری خوزستان بار دیگر خواستار توجه جدی مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاههای علوم پزشکی به وضعیت معیشتی، رفاهی و استخدامی این قشر است تا تجلیل از پرستاران تنها به نام یک روز در تقویم محدود نماند و در عمل به بهبود شرایط کاری و کیفیت خدمات درمانی بینجامد؛ مطالبهای نه برای تجلیل نمادین یا وعدههای تکراری، بلکه برای احقاق حقوق، امنیت شغلی و توجه واقعی به شان انسانی کسانی که در خط مقدم سلامت مردم ایستادهاند.
سوپروایزرها و مسئولان نظام پرستاری اهواز با انتقاد از تاخیر چندماهه در پرداخت کارانهها و معوقات، خواستار تحقق وعدههای مالی و اجرای موثر قوانین تعرفهگذاری شدند.
سوپروایزر یکی از بیمارستان های اهواز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: انتظار می رود تکریم پرستاران و توجه مالی فقط به یک روز در تقویم ختم نشود و وعدههای مالی به صورت عملی تحقق یابد.
ضیا عزیزی در خصوص وضعیت مطالبات پرستاران گفت: مشکلات مالی و پرداخت معوقات در چند سال اخیر منجر به اعتراضات زیادی شد که به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مجلس شورای اسلامی نیز رسید.
وی ادامه داد: با وجود قولهای فراوان اما نه تنها مشکلی حل نشد بلکه به چالشهای بیشتری انجامید و به همین دلیل پرستاران زیادی در حال مهاجرت هستند.
عزیزی با تاکید بر اینکه مهمترین مشکل پرستاران تاخیر در پرداخت مطالبات است گفت: در هر سازمان و ارگانی اضافه کار، تعرفه و موارد اینچنین، همراه با حقوق پرداخت می شود و با توجه به حقوق دریافتی برای زندگی برنامه ریزی میشود.
این پرستار اظهار کرد: علاوه بر این که حقوق این قشر از جامعه نسبت به بیشتر مجموعهها پایین تر است، گاهی تعرفه، اضافه کار و کارانه به موقع پرداخت نمیشود و با حجم کار زیاد از تعطیلی بی بهره هستیم.
وی ادامه داد: پرستاران درتمام بحران ها از جمله گرد و خاک و جنگ حضور دارند در حالی که بیشتر ادارات با این مشکل مواجه نیستند.
این سوپروایزر با درخواست به روز شدن مطالبات پرستاران بیان کرد: کارانه حدود ۶ تا هفت ماه با تاخیر روبرو شده و ما باید تنها با یک حقوق به زندگی ادامه دهیم که همین موضوع باعث مهاجرت پرستاران و یا تغییر شغل آنها شده چون کار فرسوده کننده ای است.
سرپرستار بخش سی سی یو بیمارستان رازی اهواز نیز در جمله ای کوتاه با تبریک روز پرستار، خواسته این قشر از جامعه را تعهد حقوق و رفع تبعیض بیان کرد.
شادی عالی پور در متنی توصیفی اینگونه عنوان کرد: دلم نه عشق میخواهد نه دروغهای قشنگ نه ادعاهای بزرگ و نه بزرگهای پرادعا.
کمبود و نگهداشت نیروی انسانی از مهمترین چالشها
رییس هیات مدیره نظام پرستاری اهواز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: مهمتر چالش حال حاضر حوزه پرستاری و استان خوزستان کمبود نیروی انسانی است و نبود راهکارهای موثری برای نگهداشت نیروی انسانی باعث تشدید و خروج نیروی انسانی و البته مشکلات معیشتی نیز مزید بر علت شده است.
علیرضا گچ کوبان در خصوص اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری اظهار کرد: اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در کشور نسبت به آنچه پیشبینی شده بود تفاوت دارد ولی همین اجرای نیم بند هم نسبت به قبل از اجرا شرایط رو کمی بهبود بخشیده است.
وی توضیح داد: در حال حاضر آخرین پرداختی تعرفه یا همان کارانه پرستاری، مربوط به فروردین ماه امسال است که با توجه به شرایط اقتصادی نامناسب و حقوق پایین همکاران، مشکلات معیشتی را دو چندان کرده است.
گچ کوبان در خصوص وضعیت روحی و فرسودگی شغلی پرستاران در شرایط سخت کاری گفت: با توجه به شرایط سخت کار و مواجه شغلی با مرگ و میر ، درد و رنج هموطنان در شغل پرستاری باعث فرسودگی شدید روحی و جسمی می شود.
شرایط خوزستان ویژه لحاظ شود
رییس هیات مدیره نظام پرستاری اهواز در خصوص مطالبات پرستاران خوزستان از مسئولان استانی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: با توجه به شرایط مساعد جوی و محیطی و برای نگهداشت نیروی انسانی و جذب نیروی جدید، شرایط خوزستان به صورت ویژه لحاظ شود که بتوانیم خدمات بهتری به هموطنان و هم استانی ها ارائه کنیم.
گچ کوبان به وضعیت امکانات رفاهی پرستاران مناطق کم برخوردار اشاره کرد و گفت: پرستاران نه تنها در مناطق کم برخوردار استان بلکه در خود مرکز استان و شهرهای استان نیز، فاقد هر گونه امکانات رفاهی و مزایا هستند و حتی برای خدمات درمانی نیز در مراکز باید هزینه تقبل کنیم.
رییس هیات مدیره نظام پرستاری اهواز تصریح کرد: سازمان نظام پرستاری در این سالها تمام تلاش خود رو برای رفع موانع خدمتی پرستاران انجام داده است و با وجود پیگیریها در سطح استان و کشور، هنوز به نتیجه مد نظر و مطلوب دست نیافته ایم.
وی در خصوص اقدامات انجام شده دانشگاه برای رفع کمبود پرستار توضیح داد: ۲ سال گذشته به علت کمبود نیرو، سازمان اداری، استخدامی مستقیما وارد مراکز خوزستان شده و کمبود شدید نیرو را از نزدیک بررسی کرد .
گچ کوبان اضافه کرد: اما چون کار در این استان نسبت به دیگر نقاط کشور مزیت خاصی ندارد و شرایط اقلیمی بدتر از بقیه کشور است با وجود تربیت پرستار در ۱۶ مرکز استان، نیرو برای جذب در خوزستان وجود ندارد.
رییس هیات مدیره نظام پرستاری اهواز با اشاره به اینکه به صورت اختصاصی برای نگهداشت نیروی در استان هیچ برنامه خاصی وجود ندارد گفت: می توان با کم کردن مالیات و در اختیار گذاشتن امکانات رفاهی بیشتر برای نگهداشت نیرو گام هایی رو برداشت؛ در حال حاضر علاوه بر مهاجرت به داخل کشور مهاجرت به کشور های عربی و ترک کار و رفتن به سمت شغل های دیگر نیز اضافه شده است.
وی ادامه داد: این شرایط در حال حاضر با ادغام بخشها و عدم افتتاح بخش های جدید نمود کرده و ادامه همین روند ممکن است به تعطیلی مراکز در استان منجر شود.
درخواست به روز شدن پرداخت کارانهها
گچ کوبان در خصوص آخرین مطالبات و تجمع پرستاران در روزهای اخیر گفت: از اول مهر قرار بود کارانه اردیبهشت و ۲۰ میلیون ریال نیز برای شروع مدارس به عنوان رفاهی پرداخت شود که به دلیل محقق نشدن وعدههای بیمه تامین اجتماعی و سلامت و عدم پرداخت وجوهات و معوقات دانشگاه این موضوع محقق نشد.
رییس هیات مدیره نظام پرستاری اهواز بیان کرد: ۲ جلسه نیز در استانداری با حضور روسای بیمه و برخی از مسئولان ذیربط برگزار شد که با وجود همه قولها برای پرداخت متاسفانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است در نتیجه صبر همکاران به سر آمده و جلوی استانداری تجمع کردند.
وی تاکید کرد: تا کنون نتیجه ای حاصل نشده و برای روز پرستار قول هایی داده شده است.
رایزنیهای معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز برای اخذ پست کادر درمان
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز اظهار کرد: نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در مراکز درمانی خوزستان به صورت میانگین ۶ دهم در حالی که میانگین کشور ۱.۲ دهم است.
دکتر میثم معزی افزود: کمبود شدید نیروی پرستاری در تمام بخشهای مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی اهواز احساس میشود و فشار مضاعف و شدید روی دوش بقیه همکاران قرار دارد.
وی ادامه داد: رایزنیهای مکرر با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان اداری و استخدامی کشور برای اخذ پست جهت کلیه کادر درمان در حال انجام است.
در خصوص مطالبات پرستاران گفت: اضافه کار پرستاران به روز است اما کارانه پرستاری ۶ ماه تاخیر دارد و در حال حاضر تمام تلاش برای جذب حداکثری و ماندگاری کادر درمان انجام میشود.
واقعیت این است که نظام سلامت بدون حضور پرستاران معنا ندارد و تداوم بیتوجهی به مشکلات این قشر، میتواند یکی از حیاتیترین ارکان درمان را با بحران جدی مواجه کند.
اکنون که روز پرستار فرصتی دوباره برای شنیدن صدای این قشر فراهم کرده، انتظار میرود مسئولان وزارت بهداشت و نهادهای مرتبط، از سطح وعده و تبریکهای نمادین فراتر رفته و با تصمیمهای اجرایی و پایدار، گامی واقعی برای بهبود وضعیت معیشتی و حرفهای پرستاران بردارند؛ چرا که سلامت جامعه، بیتردید در گرو سلامت و رضایت آنان است.